Inicjatywa

Zgodnie z rekomendacjami IFLA (Międzynarodowej Federacji Stowarzyszeń Bibliotekarskich) oraz Agendy 2030 w zakresie wpływu bibliotek na działania społeczne i zmiany wspólnotowe, inicjatywa „Trzecia Młodość” obejmuje programy informacyjne dla osób w wieku 65+, realizowane przy wsparciu Ministerstwa Kultury Republiki Macedonii Północnej.

W ramach inicjatywy zorganizowano szereg aktywności: kluby seniora, warsztaty, instruktaże dotyczące wyszukiwania literatury, wystawy tematyczne oraz wspólne spotkania mające na celu współtworzenie nowych programów.

Projekt był realizowany we współpracy ze Stowarzyszeniem Emerytów z Bitoli, które zainicjowało pierwsze spotkanie z przewodniczącym Tomem Dimitrovskim i przewodniczącym zgromadzenia stowarzyszenia Krste Belevskim. W ramach tego spotkania ustalono dalsze działania, w tym przeprowadzenie ankiety dotyczącej potrzeb i oczekiwań osób starszych wobec oferty biblioteki.

Choć projekt nosi nazwę „65 plus”, aby łatwiej wskazać grupę docelową, skierowany jest do wszystkich osób, które utożsamiają się z tzw. trzecią młodością. Jak zaznaczono, „wiek to nie tylko liczba – to relacja między jakością życia, systemem wartości oraz cechami środowiska, w którym dana osoba funkcjonuje”.

1. Biblioteki odgrywają kluczową rolę we wspieraniu inkluzji społecznej – są otwartą, dostępną przestrzenią dla seniorów 65+, zapewniającą bezpieczne i neutralne środowisko sprzyjające uczeniu się przez całe życie i rozwojowi kompetencji cyfrowych.
2. Strukturalne programy szkoleniowe z zakresu podstawowych kompetencji cyfrowych, takich jak korzystanie z internetu, obsługa smartfonów i komunikacja online, pomagają osobom starszym lepiej funkcjonować w świecie cyfrowym, zmniejszając izolację społeczną i wspierając ich samodzielność.

Inicjatywa

Głównym celem projektu jest włączenie społeczne osób starszych do współczesnego społeczeństwa cyfrowego.

Cel szczegółowy to zwiększenie odsetka osób starszych posiadających umiejętności cyfrowe poprzez realizację działań służących nabywaniu i doskonaleniu podstawowych kompetencji cyfrowych z pomocą przeszkolonych mentorów.

Dzięki temu projekt przyczynia się do integracji społecznej osób starszych w społeczeństwie cyfrowym i wspiera aktywne starzenie się.

Bezpośrednią grupą docelową są osoby w wieku 60+.

• Opracowano plan i materiały szkoleniowe do prowadzenia szkoleń dla mentorów.
• Przeprowadzono warsztaty dla zespołu koordynatorów – przyszłych mentorów.
• Zrealizowano Program Podstawowej Edukacji Cyfrowej dla Seniorów oraz Moduły dotyczące bezpieczeństwa i ochrony w internecie, skierowane do emerytów zrzeszonych w stowarzyszeniach emerytów z gmin Centar i Aerodrom (do 80 uczestników).
• Zorganizowano warsztaty wymiany doświadczeń i wiedzy, zakończone wręczeniem certyfikatów uczestnictwa dla emerytów.
• Informacje o postępach w realizacji projektu były na bieżąco publikowane w mediach społecznościowych.

1. Przygotowanie i realizacja szkoleń dla koordynatorów ze stowarzyszeń emerytów – przyszłych mentorów.
2. Wdrożenie Programu Podstawowej Edukacji Cyfrowej dla Seniorów oraz modułów dotyczących bezpieczeństwa i ochrony online.

Inicjatywa na rzecz włączenia cyfrowego osób starszych

Ułatwienie osobom starszym dostępu do narzędzi cyfrowych i internetu w celu zwiększenia ich samodzielności i ograniczenia izolacji społecznej.

Grupa docelowa: osoby starsze o ograniczonych umiejętnościach cyfrowych lub z utrudnionym dostępem do technologii.

Astroliens to francuska organizacja non-profit założona w 2016 roku, która łączy młodych wolontariuszy z osobami starszymi, by wspólnie odkrywać świat cyfrowy. Dzięki spersonalizowanym warsztatom i szkoleniom, inicjatywa ta wspiera seniorów w rozwijaniu kompetencji cyfrowych, co przekłada się na większą niezależność i ograniczenie poczucia osamotnienia. Organizacja oferuje również wsparcie stowarzyszeniom, samorządom i firmom, by ułatwiać dostęp do przyjaznego i bezpiecznego środowiska cyfrowego dla seniorów i innych wrażliwych grup.

• Współpraca międzypokoleniowa – łączenie młodzieży i seniorów w celu wzajemnej nauki i budowania relacji.
• Szkolenia dostosowane do potrzeb – edukacja cyfrowa odpowiadająca indywidualnym zainteresowaniom i możliwościom osób starszych.
• Zaangażowanie lokalnej społeczności – współpraca z organizacjami i władzami lokalnymi w celu zwiększenia zasięgu i oddziaływania.
• Wzmocnienie roli wolontariuszy – zapewnienie odpowiednich narzędzi i szkoleń, by skutecznie wspierać edukację cyfrową seniorów.
• Stałe wsparcie – oferowanie ciągłej pomocy, aby utrzymać zaangażowanie cyfrowe i zwiększać pewność siebie użytkowników.

Inicjatywa

Celem inicjatywy Covirán jest poprawa doświadczenia zakupowego osób starszych poprzez zapewnienie dostępnych usług i indywidualnego wsparcia, wspierających ich niezależność i jakość życia.

Sieć supermarketów Covirán wdrożyła szereg rozwiązań mających na celu ułatwienie robienia zakupów osobom starszym, szczególnie tym o ograniczonej mobilności. Przykładem jest supermarket La Ilusión w Grenadzie, pierwszy w Hiszpanii, który w 2014 r. uzyskał certyfikat Uniwersalnej Dostępności AENOR. W sklepie zastosowano m.in.:

• Punkty kasowe z podwyższonymi koszami, które umożliwiają wygodne odkładanie produktów bez konieczności schylania się.
• Strefy odpoczynku – miejsca do siedzenia dla klientów w trakcie zakupów.
• Spersonalizowaną pomoc – usługa „Asiste”, która zapewnia towarzyszenie podczas zakupów, wsparcie telefoniczne oraz dostawę do domu.

1. Przystosowanie przestrzeni sklepowej do potrzeb osób starszych i o ograniczonej mobilności.
2. Oferowanie indywidualnego wsparcia oraz usług dostawy do domu.
3. Tworzenie komfortowych stref i funkcjonalnych rozwiązań zakupowych.
4. Budowanie przyjaznego, wspierającego środowiska zakupowego dla seniorów

Międzypokoleniowy program edukacyjny

Zwiększanie kompetencji cyfrowych seniorów poprzez współpracę z uczniami szkół średnich.

W Abbiategrasso uczniowie szkół średnich uczyli seniorów obsługi smartfonów, poczty elektronicznej i usług online.

• Uczenie międzypokoleniowe
• Wzajemny szacunek i uczenie się
• Praktyczne zastosowanie technologii
• Angażowanie lokalnych społeczności

Lokalny program międzypokoleniowy

Wspieranie osób 65+ w korzystaniu z usług administracji cyfrowej (SPID, CIE, AppIO, PagoPA) poprzez spersonalizowane szkolenia i wsparcie międzypokoleniowe.

Gmina Arezzo zorganizowała osiem spotkań stacjonarnych w Centrach Integracji Społecznej, podczas których pracownicy urzędu i młodzi wolontariusze pomagali około 70 seniorom.

• Usługi cyfrowe w przestrzeniach bliskich społeczności
• Indywidualne podejście i wsparcie 1:1
• Uczenie międzypokoleniowe
• Skupienie na praktycznych umiejętnościach cyfrowych

Kampania

Celem projektu jest opracowanie wysokiej jakości materiałów edukacyjnych (w formie e-learningu i nauczania mieszanego), dostosowanych do potrzeb seniorów, szczególnie w zakresie codziennych transakcji online.

Bezpośrednią grupę docelową stanowią osoby indywidualne oraz instytucje, w tym: seniorzy, edukatorzy IT, organizacje i podmioty prowadzące szkolenia cyfrowe, uniwersytety trzeciego wieku oferujące kształcenie w trybie mieszanym.

Pandemia COVID-19 przyniosła wiele zmian i spowodowała poważne problemy w codziennym życiu – szczególnie dotkliwie odczuła je grupa osób starszych, które czuły się zagubione i narażone, a także wykluczone z cyfrowej rzeczywistości.

W wielu krajach europejskich cyfryzacja usług publicznych i procedur administracyjnych stała się faktem, jednak dla wielu osób nie jest ona łatwo dostępna. Braki w wiedzy i umiejętnościach cyfrowych powodują stres i pogłębiają poczucie wykluczenia.

Aby temu zapobiec, projekt DIGITALIATORS postawił sobie za cel wsparcie osób dorosłych (zwłaszcza seniorów) poprzez opracowanie i udostępnienie elastycznych, wysokiej jakości materiałów edukacyjnych ułatwiających im codzienne funkcjonowanie w świecie cyfrowym

1. Opracowanie strategii uczenia się i narzędzi edukacyjnych dostosowanych do potrzeb seniorów, którzy w większości mają niskie kompetencje cyfrowe, w celu przekazania im wiedzy i umiejętności niezbędnych do obsługi codziennych aplikacji cyfrowych.
2. Kompleksowe i skuteczne szkolenie osób potrzebujących wsparcia w zakresie kompetencji cyfrowych.
3. Tworzenie i promowanie możliwości uczenia się, przede wszystkim dla seniorów, ale także dla wszystkich grup obywateli potrzebujących dostępu do wysokiej jakości edukacji cyfrowej.

Program mentoringu międzypokoleniowego

Ułatwienie młodym osobom poszukującym pracy, pochodzącym ze środowisk migracyjnych, wejścia na rynek zatrudnienia poprzez łączenie ich z mentorami w wieku 50+.

Grupa docelowa: młodzi poszukujący pracy (w wieku 18–33 lat) pochodzenia migracyjnego oraz seniorzy 50+ chcący działać jako wolontariusze-mentorzy.

DUO for a JOB to program mentoringu międzypokoleniowego, który łączy młodych ludzi z doświadczeniem migracyjnym, poszukujących zatrudnienia, z wolontariuszami w wieku 50+. Celem programu jest zwiększenie szans młodych osób na zatrudnienie poprzez wykorzystanie doświadczenia zawodowego i sieci kontaktów seniorów. Program działa w kilku francuskich miastach i od 2013 roku umożliwił utworzenie ponad 9000 takich par mentor–podopieczny. Aż 70% uczestników znajduje pracę, odbywa staż lub podejmuje szkolenie w ciągu roku od rozpoczęcia mentoringu.

• Współpraca międzypokoleniowa – budowanie mostów między pokoleniami w celu wzajemnej nauki i wsparcia.
• Wzmocnienie roli wolontariuszy – przygotowanie i wspieranie mentorów, by skutecznie prowadzili młodych uczestników programu.
• Wymiana międzykulturowa – promowanie integracji i zrozumienia poprzez wspólne doświadczenia.
• Zaangażowanie społeczności – wzmacnianie spójności społecznej poprzez włączanie społeczności lokalnych w działania mentoringowe.
• Skoncentrowanie na rezultatach – nacisk na mierzalne efekty, takie jak podjęcie pracy lub udział w dalszym szkoleniu przez podopiecznych.

Program edukacji cyfrowej i włączenia seniorów

Celem projektu jest przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu i jego skutkom wśród osób starszych poprzez organizację lekcji cyfrowych oraz rozwój wolontariatu cyfrowego. Projekt ma na celu wzmocnienie pozycji seniorów i umożliwienie im aktywnego uczestnictwa w życiu cyfrowym, co wpływa na poprawę jakości ich życia oraz zaangażowanie społeczne.

Grupy docelowe:

• Osoby w wieku 60+,
• Mieszkańcy gmin wiejskich i małych miast (do 20 000 mieszkańców),
• Osoby z ograniczonym lub zerowym doświadczeniem cyfrowym.

Projekt „E-włączenie obywateli senioralnych” odpowiada na wyzwanie, jakim jest znaczny poziom wykluczenia cyfrowego wśród seniorów, zwłaszcza w obszarach wiejskich. Według danych GUS aż 60% osób w wieku 65+ nigdy nie korzystało z internetu. Projekt realizowany jest poprzez następujące działania:

• Lekcje cyfrowe – seniorzy uczą się obsługi tabletów i smartfonów, ze szczególnym uwzględnieniem narzędzi komunikacyjnych i e-usług. Każdy uczestnik bierze udział w trzech sesjach szkoleniowych rozwijających podstawowe kompetencje cyfrowe.
• Program wolontariatu cyfrowego – w sześciu gminach uruchomiono lokalne programy wolontariackie, obejmujące warsztaty i szkolenia dla wolontariuszy. Seniorzy wspierają siebie nawzajem w nauce, co buduje poczucie wspólnoty i zaangażowania.
• Programy gminne – w kolejnych sześciu gminach seniorzy współtworzą lokalne programy dostosowujące usługi publiczne do ich potrzeb. Obejmują one trzy spotkania programowe w każdej gminie.
• Akademia aktywnego seniora – organizowane są szkolenia dla dwudziestu rzeczników senioralnych, w tym zajęcia online i wyjazdy edukacyjne. Ponadto prowadzone są webinaria oraz grupy wymiany doświadczeń dla zainteresowanych z całej Polski.

Projekt pozwala seniorom samodzielnie i bezpiecznie poruszać się w przestrzeni cyfrowej, zmniejszając ich izolację społeczną i zwiększając dostęp do usług.

1. Dostosowane formy nauki – programy powinny być zaprojektowane z uwzględnieniem tempa i preferencji osób starszych, przy użyciu jasnego, prostego języka,
2. Zaangażowanie społeczności lokalnej – współpraca z samorządami i lokalnymi partnerami zwiększa zasięg i skuteczność programu,
3. Nacisk na praktyczne zastosowania – uczenie się poprzez sytuacje codzienne (np. korzystanie z e-usług, komunikatorów) daje szybkie i widoczne efekty,
4. Ciągłe wsparcie – seniorzy potrzebują możliwości powrotu do materiału i dalszej pomocy,
5. Bezpieczeństwo cyfrowe – niezbędne jest edukowanie seniorów w zakresie bezpiecznego korzystania z internetu.

Aplikacja mobilna upraszczająca obsługę smartfonów dla seniorów

Celem aplikacji Easierphone jest uproszczenie korzystania ze smartfonów przez osoby starsze i osoby o ograniczonych kompetencjach cyfrowych. Aplikacja oferuje przejrzysty interfejs, tylko najważniejsze funkcje oraz możliwość zdalnej pomocy, co pozwala seniorom pewnie korzystać z technologii mobilnych.

Grupa docelowa:

• Osoby 65+,
• Użytkownicy z niewielkim doświadczeniem w obsłudze smartfonów,
• Seniorzy, którzy potrzebują prostszego i bardziej dostępnego sposobu korzystania z telefonu.

Easierphone to aplikacja mobilna opracowana w ramach programu AAL (Active Assisted Living Programme), której celem jest uproszczenie korzystania ze smartfonów przez osoby starsze. Aplikacja oferuje m.in.:

• Przejrzysty ekran główny z dużymi ikonami i intuicyjną nawigacją,
• Tylko niezbędne funkcje: połączenia, wiadomości, zdjęcia, internet, kontakty alarmowe,
• Zdalną pomoc od członków rodziny lub opiekunów – zaufane osoby mogą zdalnie wspierać seniora w obsłudze telefonu,
• Opcjonalny moduł monitorowania samopoczucia i zdrowia.

Dzięki naciskowi na prostotę i dostępność, Easierphone pomaga osobom starszym utrzymać kontakt z bliskimi, korzystać z usług cyfrowych i zyskać większą pewność w obsłudze technologii – bez stresu i frustracji.

1. To technologia powinna dostosowywać się do potrzeb seniorów, a nie odwrotnie.
2. Uproszczony interfejs zwiększa dostępność i pewność użytkownika.
3. Zdalne wsparcie ułatwia włączenie cyfrowe osób starszych.
4. Przyjazne narzędzia cyfrowe wzmacniają niezależność i aktywność osób starszych.

Lokalne programy rozwoju kompetencji cyfrowych

Celem inicjatywy Kluby Rozwoju Cyfrowego jest wspieranie wszystkich obywateli – ze szczególnym uwzględnieniem osób dorosłych i seniorów – w rozwijaniu kompetencji cyfrowych poprzez dostęp do lokalnych punktów edukacyjnych na terenie gmin. Program koncentruje się na nauce praktycznych umiejętności cyfrowych oraz wspieraniu korzystania z usług publicznych online, zwłaszcza związanych ze zdrowiem.

Projekt „Kluby Rozwoju Cyfrowego”, zainicjowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, zakłada tworzenie dostępnych punktów edukacyjnych w przestrzeniach publicznych, takich jak biblioteki i ośrodki kultury, w których osoby dorosłe mogą rozwijać swoje umiejętności cyfrowe.

Najważniejsze elementy programu:

• Szkolenia rozwijające kompetencje cyfrowe i bezpieczne korzystanie z technologii,
• Indywidualne wsparcie w obsłudze e-usług publicznych, szczególnie zdrowotnych,
• Opracowanie materiałów edukacyjnych oraz stworzenie platformy komunikacyjnej i edukacyjnej wspierającej dalszą naukę.

Program ten wzmacnia pozycję seniorów i dorosłych użytkowników w świecie cyfrowym, sprzyja ich aktywizacji społecznej i promuje uczenie się przez całe życie.

1. Zapewnienie lokalnej dostępności poprzez gminne instytucje,
2. Tworzenie materiałów dostosowanych do potrzeb i stylów uczenia się osób dorosłych i seniorów,
3. Budowa infrastruktury wspierającej ciągłość nauki i opieki edukacyjnej,
4. Podkreślanie roli bezpieczeństwa cyfrowego i edukowanie o ochronie danych osobowych,
5. Strukturalne wdrażanie programu – najpierw pilotaż, potem rozszerzanie,
6. Zachęcanie do współpracy między instytucjami lokalnymi, edukatorami i uczestnikami, by tworzyć środowisko wspierające rozwój cyfrowy.

Inicjatywa

Celem inicjatywy Kuvu jest promowanie współzamieszkiwania międzypokoleniowego poprzez łączenie osób powyżej 55. roku życia z młodymi ludźmi poszukującymi przystępnych cenowo mieszkań, tak, by obie strony mogły odnieść korzyści społeczne i ekonomiczne.

Kuvu to platforma wspierająca współzamieszkiwanie międzypokoleniowe poprzez łączenie osób powyżej 55. roku życia, które dysponują wolnymi pokojami, z młodymi ludźmi poszukującymi przystępnego cenowo zakwaterowania.

Jej misją jest poprawa jakości życia i zmniejszenie izolacji społecznej poprzez oferowanie seniorom dodatkowego źródła dochodu z wynajmu, a młodym taniego i stabilnego miejsca do życia.

1. Budowanie relacji międzypokoleniowych poprzez łączenie seniorów z młodymi lokatorami.
2. Zmniejszanie samotności osób starszych poprzez codzienne kontakty z młodymi ludźmi.
3. Oferowanie przystępnego zakwaterowania młodszym pokoleniom w zamian za współdzielenie przestrzeni.
4. Tworzenie modelu korzystnego dla obu stron – społecznie i ekonomicznie.

Ogólnopolski, środowiskowy program edukacji cyfrowej

Celem inicjatywy jest wprowadzenie dorosłych po 50. roku życia, tzw. późnych migrantów cyfrowych, w świat kompetencji cyfrowych, ze szczególnym uwzględnieniem osób mieszkających na terenach wiejskich i w małych miejscowościach. Program walczy z wykluczeniem cyfrowym poprzez wsparcie lokalnych „Latarników Cyfrowych”, którzy prowadzą spersonalizowane szkolenia.

Grupy docelowe:

• Dorośli 50+ nieposługujący się wcześniej internetem,
• Mieszkańcy wsi i małych miast,
• Lokalne instytucje: biblioteki, szkoły, domy kultury.

Projekt „Polska Cyfrowa Równych Szans” przeszkolił i zaangażował ponad 2600 Latarników – lokalnych edukatorów cyfrowych, którzy prowadzili szkolenia bezpośrednio w swoich społecznościach. Były to osoby znane i zaufane, dobrze rozumiejące lokalne potrzeby i mogące dostarczyć dostosowaną, osobistą pomoc. Projekt dotarł do ponad 260 000 dorosłych osób po 50. roku życia, organizując lokalne spotkania edukacyjne w bibliotekach, domach kultury i szkołach.

W ramach programu:

• Uczono podstawowych kompetencji cyfrowych (obsługa internetu, e-mail, wideorozmowy, e-usługi publiczne),
• Stosowano model uczenia się od rówieśników w małych grupach,
• Oferowano praktyczne, bezpośrednie wsparcie w przyjaznym otoczeniu,
• Projekt był wspierany przez administrację publiczną, NGO i lokalne instytucje.

Dzięki inicjatywie tysiące osób starszych w Polsce zyskało pewność w korzystaniu z narzędzi cyfrowych i zmniejszyło ryzyko wykluczenia społecznego.

1. Zaufanie lokalne jest kluczowe – trenerzy z danej społeczności pomagają przełamać opór wobec technologii,
2. Szkolenia powinny odbywać się w znajomych, łatwo dostępnych miejscach,
3. Bezpośrednie, indywidualne podejście jest skuteczniejsze niż ustandaryzowane kursy online,
4. Najlepsze efekty daje nauka przez działanie – seniorzy uczą się, wykonując konkretne zadania (np. rozmowa wideo, wysłanie maila),
5. Niezbędne jest spersonalizowane wsparcie, dopasowane do różnych poziomów umiejętności,
6. Należy budować sieć trenerów, którzy wymieniają się zasobami i dobrymi praktykami.

Badanie

Cel: Przeprowadzenie analizy porównawczej różnych aplikacji wspierających aktywne i zdrowe starzenie się oraz opracowanie dobrych praktyk dotyczących użyteczności i dostępności przy projektowaniu aplikacji dla osób starszych.

Grupa docelowa:

• Osoby starsze
• Twórcy aplikacji cyfrowych
• Specjaliści zainteresowani technologiami na rzecz aktywnego starzenia się

Projekt składa się z dwóch powiązanych części. Pierwsza obejmuje analizę porównawczą dwunastu aplikacji, które mają na celu wspieranie osób starszych w osiągnięciu możliwie najlepszego zdrowia fizycznego i psychicznego poprzez aktywność. Analiza prowadzona jest w trzech kategoriach tematycznych.

Druga część projektu to opracowanie zestawu dobrych praktyk, które mogą służyć jako wytyczne dotyczące użyteczności i dostępności przy projektowaniu aplikacji dedykowanych seniorom.

1. Ocena istniejących aplikacji pod kątem ich skuteczności we wspieraniu aktywności fizycznej i umysłowej osób starszych,
2. Identyfikacja kluczowych funkcji, jakie powinny posiadać aplikacje, aby były użyteczne i dostępne dla seniorów,
3. Opracowanie zaleceń dla twórców aplikacji dotyczących projektowania narzędzi odpowiadających na specyficzne potrzeby osób starszych.

Inicjatywa

Rozwijanie zaawansowanych kompetencji cyfrowych wśród obywateli przy zachowaniu dostępności i inkluzywności.

Celem projektu MERIT jest stworzenie dynamicznego ekosystemu edukacyjnego do szkolenia specjalistów cyfrowych. Projekt koncentruje się na dostępności i inkluzywności edukacji cyfrowej w całej Europie.

• Tworzenie inkluzywnych programów edukacyjnych rozwijających zaawansowane umiejętności cyfrowe
• Międzynarodowa współpraca i wymiana dobrych praktyk
• Zapewnienie mobilności nauczycieli i uczniów
• Ujęcie różnorodnych potrzeb społecznych w ramach inicjatyw edukacyjnych

Inicjatywa

Celem Residencia Seniors Tarifa jest zapewnienie opieki wysokiej jakości, która wspiera dobrostan, godność i autonomię osób starszych, a także poprawia ich funkcje poznawcze, motoryczne i społeczne poprzez zastosowanie wirtualnej rzeczywistości.

Residencia Seniors Tarifa, zlokalizowana w Kadyksie, realizuje filozofię Opieki Pozytywnej, skoncentrowaną na osobie i jej historii życia. Podejście to zapewnia spersonalizowaną i etyczną opiekę, szanującą godność, wolność wyboru i autonomię.

Opieka Pozytywna opiera się na trzech filarach:

1. Etyka – promowanie refleksji etycznej w codziennej praktyce, z udziałem rodzin i personelu.
2. Wsparcie codzienne – oferowanie indywidualnej opieki z wykorzystaniem dostosowanych interwencji niefarmakologicznych.
3. Środowisko – tworzenie przyjaznej przestrzeni sprzyjającej autonomii i integracji społecznej.

W rezydencji wprowadzono także technologię wirtualnej rzeczywistości Silverfit, zaprojektowaną w celu poprawy sprawności motorycznej seniorów. Rozwiązanie to umożliwia wyznaczanie osobistych celów, wzmacnia motywację i dopasowuje się do indywidualnych potrzeb użytkownika, jednocześnie wspierając dobrostan fizyczny i psychiczny.

1. Spersonalizowana opieka uwzględniająca potrzeby i historię życia danej osoby.
2. Zachęcanie do refleksji etycznej z udziałem rodziny i personelu.
3. Tworzenie środowiska sprzyjającego niezależności i integracji.
4. Wykorzystanie technologii takich jak Silverfit do poprawy dobrostanu fizycznego i psychicznego.

Cyfrowe repozytorium produkcji naukowej na temat niepełnosprawności

Cel: Głównym celem Riberdis jest poprawa dostępu i upowszechniania wiedzy poprzez organizację, zachowanie i udostępnianie treści związanych z tematyką niepełnosprawności.

Grupa docelowa:

• Naukowcy, badacze, akademicy
• Specjaliści oraz ogół społeczeństwa zainteresowany tematyką niepełnosprawności w Ameryce Łacińskiej

Riberdis to wirtualna biblioteka, która gromadzi i udostępnia cyfrowe publikacje naukowe poświęcone tematyce niepełnosprawności, powstałe w krajach Ameryki Łacińskiej. Celem repozytorium jest centralizacja oraz zachowanie wiedzy w tej dziedzinie i zapewnienie jej otwartego dostępu online.

Riberdis należy do międzynarodowej inicjatywy Open Access (otwarty dostęp), dzięki czemu wszystkie dokumenty są dostępne bezpłatnie. Repozytorium korzysta również z protokołu interoperacyjności Open Archives Initiative (OAI), co zwiększa widoczność dokumentów w międzynarodowych wyszukiwarkach naukowych.

1. Promowanie otwartego i bezpłatnego dostępu do wiedzy naukowej o niepełnosprawności,
2. Zachęcanie autorów do samodzielnego archiwizowania swoich publikacji, co wspiera jakość i aktualność zawartości,
3. Zapewnienie interoperacyjności poprzez zgodność z protokołem OAI-PMH, umożliwiającą indeksowanie dokumentów w międzynarodowych wyszukiwarkach naukowych.

Cyfrowa platforma wspierająca więzi społeczne wśród seniorów

Celem platformy Senior Connect jest przeciwdziałanie izolacji społecznej oraz wspieranie zaangażowania cyfrowego osób w wieku 55+.

Grupa docelowa: osoby powyżej 55. roku życia, które chcą zwiększyć swoje zaangażowanie cyfrowe i nawiązać nowe kontakty społeczne.

Senior Connect to aplikacja mająca na celu ograniczenie samotności wśród osób 55+ poprzez wspieranie aktywności cyfrowej. Użytkownicy mogą korzystać z lokalnych wiadomości, przeglądać mapy wydarzeń dopasowanych do ich wieku oraz tworzyć i odpowiadać na ogłoszenia proponując wspólne aktywności lub prosząc o pomoc. Platforma została zaprojektowana z myślą o prostocie obsługi, tak aby zachęcić także mniej zaawansowanych technologicznie użytkowników do współtworzenia treści i współpracy online.

• Przyjazny interfejs użytkownika – prosta obsługa zapewniająca dostępność dla wszystkich
• Treści tworzone przez społeczność – możliwość dodawania postów i budowania więzi międzyludzkich
• Zaangażowanie lokalne – dostęp do informacji o wydarzeniach i inicjatywach w najbliższym otoczeniu
• Prywatność i bezpieczeństwo – brak reklam i niechcianych treści, co buduje zaufanie
• Współpraca z samorządami – dopasowanie platformy do potrzeb konkretnych społeczności

Aplikacja mobilna umożliwiająca zamawianie usług dla seniorów

Celem aplikacji SeniorApp jest połączenie seniorów z usługodawcami, którzy wspierają ich w codziennych czynnościach. Aplikacja wspiera samodzielność osób starszych i poprawia jakość ich życia. Umożliwia w prosty sposób zamówienie usług zdrowotnych, opiekuńczych, domowych lub towarzyskich.

Grupa docelowa:

• osoby 60+,
• osoby potrzebujące pomocy w codziennym funkcjonowaniu,
• członkowie rodzin szukający zaufanej pomocy dla swoich bliskich.

SeniorApp to polska aplikacja mobilna, stworzona z myślą o osobach starszych. Jej celem jest ułatwienie dostępu do szerokiego wachlarza usług, m.in.:

• przejrzysty interfejs dostosowany do potrzeb osób starszych,
• usługi medyczne, opiekuńcze, pomoc domowa oraz towarzysze do rozmów,
• możliwość zamówienia usług na żądanie, co daje elastyczność i wspiera samodzielność,
• sprawdzeni usługodawcy – gwarancja bezpieczeństwa i zaufania.

Dzięki wykorzystaniu technologii, aplikacja pomaga seniorom lepiej radzić sobie na co dzień, zmniejsza ryzyko izolacji społecznej i daje poczucie bezpieczeństwa ich rodzinom.

1. Dostępność – rozwiązania cyfrowe muszą być zaprojektowane z myślą o potrzebach osób starszych,
2. Zaufanie i bezpieczeństwo – współpraca ze zweryfikowanymi usługodawcami buduje zaufanie,
3. Wzmocnienie pozycji seniorów – narzędzia cyfrowe powinny wspierać ich samodzielność,
4. Zaangażowanie społeczności – aplikacja tworzy pomost między seniorami a lokalnymi usługodawcami.

E-learning course aimed at improving digital education for seniors

Inicjatywa “Seniorzy Cyfrowi” ma na celu rozwój kompetencji pedagogicznych i cyfrowych wśród trenerów i opiekunów pracujących z osobami starszymi. Dzięki kompleksowemu kursowi e-learningowemu projekt umożliwia edukatorom zdobycie skutecznych narzędzi do nauczania seniorów obsługi technologii, promując tym samym włączenie cyfrowe.

Grupa docelowa:

• Trenerzy i edukatorzy zajmujący się edukacją osób starszych,
• Opiekunowie wspierający seniorów w codziennym funkcjonowaniu,
• Organizacje zajmujące się edukacją dorosłych i wsparciem seniorów.

Projekt “Seniorzy Cyfrowi”, realizowany przez zespół REMEDIS z Uniwersytetu Jagiellońskiego, obejmuje kurs e-learningowy zatytułowany „Jak skutecznie uczyć seniorów korzystania z nowych technologii”. Kurs został uruchomiony 1 lutego 2024 roku na otwartych platformach edukacyjnych, takich jak Open UJ i KIRE, i pozostaje dostępny bezpłatnie.

Zawiera dziewięć modułów tematycznych, obejmujących m.in. wykluczenie cyfrowe, strategie motywacyjne i psychologię uczenia się dorosłych. W okresie od lutego do czerwca 2024 roku w kursie uczestniczyły 162 osoby, z czego 74 zaliczyły testy końcowe. Uczestnicy zgłaszali potrzebę większej liczby materiałów wideo i treści interaktywnych, co stanowi ważną wskazówkę na przyszłość.

1. Opracowuj materiały edukacyjne uwzględniające specyfikę uczenia się osób starszych,
2. Regularnie zbieraj informacje zwrotne od uczestników, aby ulepszać programy edukacyjne,
3. Korzystaj z przyjaznych użytkownikowi platform zapewniających szeroką dostępność,
4. Uwzględniaj w programach motywację i psychologiczne aspekty uczenia się, by zapewnić kompleksowe wsparcie edukacyjne.

Pilotaż telemedycyny i e-zdrowia

Zdalna opieka zdrowotna dla seniorów z terenów wiejskich przy użyciu narzędzi cyfrowych.

W liczącej 720 mieszkańców miejscowości Miglierina wdrożono czujniki noszone i telemedycynę do monitorowania stanu zdrowia seniorów.

• Przyjazne użytkownikowi narzędzia e-zdrowia
• Dostępność w regionach wiejskich
• Współpraca władz lokalnych i służby zdrowia
• Wspieranie samodzielności seniorów

Uczenie międzypokoleniowe i rozwijanie kompetencji cyfrowych

Projekt „Szkoła Międzypokoleniowa” ma na celu budowanie współpracy międzypokoleniowej poprzez otwarcie przestrzeni szkolnych na działania z udziałem seniorów, m.in. zajęcia z kompetencji cyfrowych. Inicjatywa promuje rozwój umiejętności cyfrowych u osób starszych, a jednocześnie wzmacnia więzi społeczne i wzajemne uczenie się między pokoleniami.

Grupa docelowa:

• Seniorzy w wieku 60+
• Uczniowie i młodzież
• Nauczyciele i członkowie społeczności lokalnej

Projekt „Szkoła Międzypokoleniowa”, zainicjowany przez Ministerstwo Edukacji i Nauki, zachęca szkoły do udostępniania swoich przestrzeni na działania łączące uczniów z osobami starszymi. Jednym z kluczowych elementów są zajęcia z zakresu kompetencji cyfrowych, podczas których młodzież pomaga seniorom w nauce obsługi komputera, smartfona i internetu. Takie spotkania nie tylko rozwijają umiejętności technologiczne osób starszych, ale też sprzyjają budowaniu relacji i wzajemnemu zrozumieniu między pokoleniami.

1. Współpraca międzypokoleniowa – wspieranie programów umożliwiających wspólną naukę i integrację różnych grup wiekowych.
2. Wykorzystanie istniejących zasobów – angażowanie przestrzeni szkolnych i wiedzy uczniów dla dobra całej społeczności.
3. Zaangażowanie społeczności lokalnej – wzmacnianie relacji społecznych poprzez działania oparte na współpracy.
4. Wzmocnienie poprzez edukację – umożliwienie osobom starszym zdobywania nowych umiejętności, co zwiększa ich samodzielność i pewność siebie.
5. Zrównoważony rozwój – tworzenie programów możliwych do utrzymania w dłuższej perspektywie, opartych na trwałej współpracy szkół z seniorami.

Przewodnik dobrych praktyk i platforma zasobów cyfrowych

Cel: Poprawa dostępności cyfrowej dla osób z niepełnosprawnościami poprzez technologie wspomagające.

Grupa docelowa:

• Osoby z niepełnosprawnościami
• Organizacje wspierające osoby z niepełnosprawnościami
• Firmy technologiczne

Fundacja ONCE w ramach projektu „Technologie wspomagające na rzecz włączenia cyfrowego osób z niepełnosprawnościami” opracowała repozytorium oraz serię przewodników promujących wykorzystanie technologii dostępnych. Repozytorium zawiera konkretne rozwiązania cyfrowe, takie jak czytniki ekranu, aplikacje wspierające mobilność oraz narzędzia dostępności na urządzeniach cyfrowych, które umożliwiają pełniejsze uczestnictwo osób z niepełnosprawnościami w życiu cyfrowym.

1. Personalizacja – rozwiązania cyfrowe powinny być dostosowywane do indywidualnych potrzeb użytkowników,
2. Interoperacyjność – technologie muszą działać na różnych urządzeniach i systemach operacyjnych,
3. Projektowanie inkluzywne – uwzględnianie dostępności już na etapie tworzenia, np. przez funkcje takie jak czytanie tekstu, napisy czy sterowanie głosem,
4. Aktywny udział – angażowanie osób z niepełnosprawnościami w proces projektowania i ewaluacji technologii,
5. Stałe szkolenia – zapewnienie użytkownikom wsparcia i możliwości nauki korzystania z technologii,
6. Przystępność ekonomiczna – wspieranie dostępu do technologii także w aspekcie finansowym,
7. Współpraca – ścisła współpraca z administracją publiczną, organizacjami pozarządowymi i sektorem prywatnym.

Kampania informacyjna, platforma cyfrowa

Cel: Zwiększenie świadomości wśród przedsiębiorstw i społeczeństwa na temat znaczenia dostępności cyfrowej dla osób z niepełnosprawnościami oraz promowanie rozwiązań technologicznych wspierających włączenie społeczne.

Grupa docelowa:

• Przedsiębiorstwa
• Ogół społeczeństwa

„Accessibility 2.0” to kampania społeczna promująca tworzenie inkluzywnego środowiska cyfrowego poprzez zwiększanie świadomości wśród firm i instytucji publicznych. W ramach kampanii oferowane są szkolenia i materiały edukacyjne, których celem jest zapewnienie, aby platformy cyfrowe były dostępne dla osób z niepełnosprawnościami. Inicjatywa kładzie nacisk na społeczną odpowiedzialność dostawców usług cyfrowych.

1. Świadomość w sektorze biznesu – promowanie znaczenia dostępności cyfrowej wśród firm,
2. Edukacja w duchu inkluzywności – dostarczanie narzędzi i zasobów wspierających projektowanie dostępnych rozwiązań cyfrowych,
3. Współpraca publiczno-prywatna – zachęcanie do partnerstw pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym w celu tworzenia dostępnych usług cyfrowych,
4. Dzielenie się dobrymi praktykami – prezentowanie przykładów skutecznych rozwiązań w zakresie dostępności, które mogą inspirować innych,
5. Monitoring i ewaluacja – regularna ocena platform cyfrowych w celu utrzymania ich dostępności.

Kurs umiejętności cyfrowych prowadzony przez seniorów dla seniorów

Rozwijanie umiejętności cyfrowych i dobrostanu seniorów dzięki edukacji rówieśniczej.

Wiosną 2024 r. 32 osoby 65+ uczestniczyły w cotygodniowych zajęciach prowadzonych przez rówieśników. Kurs ten skupiał się na praktycznym wykorzystaniu smartfona.

• Nauka od rówieśników
• Mierzenie wpływu na dobrostan
• Priorytet dla umiejętności mobilnych
• Treści dostosowane do wieku

Lokalna edukacja cyfrowa / Inicjatywy prowadzone przez biblioteki

Celem inicjatywy jest przekształcenie bibliotek publicznych w nowoczesne ośrodki zapewniające osobom starszym dostęp do technologii cyfrowych i szkoleń, zmniejszając tym samym wykluczenie cyfrowe oraz promując uczenie się przez całe życie.

Grupy docelowe:

• Seniorzy chcący rozwijać swoje kompetencje cyfrowe,
• Pracownicy bibliotek publicznych przeszkoleni w zakresie edukacji cyfrowej,
• Lokalne społeczności wspierające osoby starsze.

Program Rozwoju Bibliotek, zainicjowany przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności, funkcjonuje od 2008 roku. Jego celem jest wsparcie bibliotek publicznych w całej Polsce w przekształcaniu się w nowoczesne, lokalne centra dostępu do informacji, kultury i edukacji. Istotnym elementem programu jest rozwój kompetencji bibliotekarzy oraz wzmocnienie prestiżu ich zawodu.

W ramach programu biblioteki oferują bezpłatne szkolenia cyfrowe dostosowane do potrzeb osób starszych obejmujące m.in. podstawową obsługę komputera, poruszanie się po internecie oraz bezpieczne korzystanie z sieci. Bibliotekarze, przeszkoleni jako edukatorzy cyfrowi, prowadzą zarówno warsztaty grupowe, jak i indywidualne zajęcia dostosowane do poziomu uczestników.

1. Dostępność lokalna – wykorzystanie bibliotek publicznych jako powszechnie dostępnych miejsc nauki,
2. Dostosowanie programów do potrzeb i tempa nauki seniorów,
3. Inwestowanie w rozwój kadry bibliotekarskiej – przygotowanie ich do prowadzenia szkoleń cyfrowych,
4. Tworzenie warunków do regularnej praktyki, umożliwiających seniorom utrwalenie nabytych umiejętności.

Inicjatywa (projekt europejski)

Celem inicjatywy jest zmniejszenie przepaści cyfrowej i promowanie włączenia społecznego poprzez rozwijanie umiejętności cyfrowych wśród seniorów.

Boomer - rozwój umiejętności cyfrowych wśród osób starszych to projekt europejski współfinansowany z programu Erasmus+, realizowany w latach 2022–2024 przez ośmiu partnerów z Chorwacji, Niemiec, Włoch, Belgii i Hiszpanii.

Projekt ma na celu przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu i międzypokoleniowej przepaści, umożliwiając aktywne uczestnictwo seniorów w codziennym życiu oraz sprzyjając ich włączeniu społecznemu.

Główne działania obejmowały stworzenie wielojęzycznego e-learningowego programu szkoleniowego skupionego na czterech obszarach: (1) Komunikacja i współpraca, (2) Umiejętność wyszukiwania informacji, (3) Rozwiązywanie problemów, (4) Bezpieczeństwo.

W krajach partnerskich przeprowadzono również serię warsztatów i szkoleń, by przetestować praktyczność materiałów oraz wspierać rozwój konkretnych umiejętności u starszych uczestników. Zajęcia zaprojektowano tak, by były interaktywne, dostępne i dostosowane do potrzeb osób starszych – co przełożyło się na zaangażowanie i skuteczność nauki. W szkoleniach, zarówno online, jak i stacjonarnych,  wzięło udział ponad 600 osób.

1. Szkolenia zostały dostosowane do poziomu wiedzy i potrzeb uczestników, zapewniając łatwość zrozumienia i dostępność – w duchu edukacji skoncentrowanej na użytkowniku.
2. Projekt podkreślił wagę równego dostępu do narzędzi i zasobów cyfrowych jako sposób przeciwdziałania wykluczeniu.
3. Szczególną uwagę położono na praktyczne zastosowania technologii, np. korzystanie z narzędzi komunikacyjnych, by nauka była użyteczna i osadzona w realnym życiu.
4. Zajęcia promowały aktywny udział, wzajemne wsparcie i budowanie pewności siebie w środowisku cyfrowym.

Inicjatywa lokalna (projekt edukacyjny)

Celem inicjatywy jest dotarcie z edukacją cyfrową do osób wykluczonych – zwłaszcza seniorów mieszkających na obszarach wiejskich lub o ograniczonym dostępie do infrastruktury cyfrowej.

Grupa docelowa: osoby starsze zagrożone wykluczeniem cyfrowym i społecznym.

Bus Numérique to mobilna inicjatywa na rzecz włączenia cyfrowego, działająca w regionie Centre-Val de Loire. Autobus dociera do odległych i wiejskich obszarów, oferując szkolenia z obsługi narzędzi cyfrowych, pomoc w załatwianiu spraw urzędowych online oraz porady dotyczące cyberbezpieczeństwa. Celem projektu jest zmniejszenie przepaści cyfrowej poprzez bezpośrednie dostarczanie usług osobom, które w innym przypadku mogłyby nie mieć do nich dostępu.

• Mobilne podejście do włączenia cyfrowego, skierowane do obszarów o ograniczonym dostępie do usług
• Spersonalizowane szkolenia cyfrowe i pomoc w załatwianiu spraw administracyjnych online
• Edukacja i wsparcie w zakresie cyberbezpieczeństwa
• Współpraca z lokalnymi samorządami i organizacjami
• Usługi bezpłatne i łatwo dostępne

Sesje szkoleniowe

Szkolenia z zakresu kompetencji cyfrowych skierowane do osób starszych (60+), które są jedną z grup najbardziej dotkniętych przyspieszoną transformacją cyfrową ostatnich lat.

Program Digital Champion ma na celu przeciwdziałanie wykluczeniu cyfrowemu poprzez rekrutację i szkolenie wolontariuszy, tzw. Cyfrowych Mistrzów, którzy wspierają osoby starsze w rozwijaniu kompetencji cyfrowych.

Program obejmuje również udostępnianie technologii osobom, które nie mają do niej dostępu. Jest to jeden z największych programów inkluzji cyfrowej realizowanych przez organizację Age UK, między 2022 a 2026 rokiem we współpracy z 40 oddziałami Age UK/Cymru.

Projekt realizowany jest w dwóch turach, z których każda trwa 18 miesięcy.

1. Docieranie do osób zagrożonych wykluczeniem cyfrowym i informowanie ich, jak kompetencje cyfrowe mogą poprawić jakość ich życia oraz motywowanie ich do udziału w programie
2. Prowadzenie sesji wspieranych przez Cyfrowych Mistrzów, dostosowanych do zainteresowań uczestników i nastawionych na budowanie pewności siebie w korzystaniu z technologii

Krajowy program edukacji cyfrowej międzypokoleniowej

Wzmacnianie kompetencji cyfrowych seniorów poprzez współpracę z uczniami szkół w całych Włoszech.

Od 2002 r. program angażuje uczniów szkół średnich w nauczanie seniorów umiejętności cyfrowych i budowanie więzi międzypokoleniowych.

• Współpraca międzypokoleniowa
• Wykorzystanie istniejącej infrastruktury edukacyjnej
• Integracja społeczna poprzez umiejętności cyfrowe
• Promowanie uczenia się przez całe życie

Sesje szkoleniowe

Szkolenia z zakresu kompetencji cyfrowych skierowane do osób starszych, grupy obywateli szczególnie dotkniętej przyspieszoną transformacją cyfrową ostatnich lat.

Grupa docelowa: seniorzy 60+

Sesje szkoleniowe zorganizowano w trzech wybranych gminach pilotażowych we współpracy z lokalnymi stowarzyszeniami emerytów i władzami samorządowymi.

Ogromne zainteresowanie, wyrażone przez ponad 120 uczestników, dowodzi, że w coraz bardziej zdigitalizowanym świecie osoby starsze często mają trudności z obsługą technologii ze względu na czynniki fizyczne, poznawcze i psychologiczne, co zwiększa ryzyko ich wykluczenia w porównaniu do pokoleń wychowanych w epoce cyfrowej.

Szkolenia przeprowadzono w oparciu o starannie opracowaną metodologię, której celem było dostosowanie wiedzy cyfrowej do potrzeb osób starszych – grupy szczególnie narażonej na skutki przyspieszonej transformacji cyfrowej ostatnich lat.

Inicjatywa realizowana jest w ramach działań UNDP mających na celu rozszerzenie dostępu do inkluzji cyfrowej. W tym celu wdrażane są szkolenia i programy mentoringowe, które ułatwiają dostęp do technologii, przekazują wiedzę i oferują bieżące wsparcie, wspierając zdrowe, niezależne starzenie się oraz poprawę jakości życia.

1. Zrozumienie potrzeb osób 60+ w kontekście życia w świecie cyfrowym
2. Zapewnienie dostępu do narzędzi cyfrowych i łączności
3. Promowanie inkluzywności i dostępnośc

Program pilotażowy / szkolenie

Szkolenia z zakresu umiejętności cyfrowych dla osób powyżej 60. roku życia.

Program pilotażowy mający na celu nauczenie seniorów obsługi komputerów i smartfonów w codziennym życiu, np.: w komunikacji oraz w korzystaniu z usług publicznych, społecznych i innych.

Nieformalny program pilotażowy skierowany do osób starszych (60+), mający na celu naukę korzystania z komputerów i smartfonów w życiu codziennym – do komunikacji, interakcji oraz obsługi usług publicznych, społecznych i innych.

Szkolenie obejmuje naukę obsługi systemu operacyjnego Windows, codziennego korzystania z internetu i wyszukiwarki, aplikacji komunikacyjnych, dostępu do dokumentów osobistych, wysyłania e-maili oraz podstaw korzystania z sieci społecznościowych i serwisów medialnych (YouTube, Facebook).

1. Bezpieczeństwo w sieci
2. Pozostawanie w kontakcie z rodziną i przyjaciółmi
3. Korzystanie z technologii w codziennym życiu i zarządzaniu finansami

Inicjatywa

Grans Teatrerus ma na celu przeciwdziałanie niechcianej samotności wśród osób powyżej 75. roku życia poprzez budowanie międzypokoleniowych relacji z młodymi ludźmi w wieku 18-30 lat, opartych na wspólnych doświadczeniach teatralnych.

Grans Teatrerus to projekt społeczny realizowany przez Grup Focus, który ma na celu walkę z niechcianą samotnością wśród osób starszych i promowanie aktywnego starzenia się poprzez teatr i kulturę.

Inicjatywa łączy seniorów powyżej 75. roku życia, którzy zrezygnowali z uczestnictwa w spektaklach z powodu braku towarzystwa, z młodymi osobami w wieku od 18 do 30 lat, zainteresowanymi sztuką sceniczną.

1. Budowanie relacji międzypokoleniowych poprzez wspólne przeżycia
2. Wykorzystanie sztuki jako narzędzia partycypacji społecznej i poprawy samopoczucia
3. Przeciwdziałanie izolacji społecznej poprzez działania oparte na wspólnocie
4. Wzmacnianie pozycji wszystkich uczestników i zachęcanie do aktywnego udziału

Projekt edukacji cyfrowej i innowacji społecznej

Aktywizacja osób 60+ na południu Włoch poprzez edukację cyfrową i wolontariat międzypokoleniowy.

Projekt ISIS zaangażował 30 szkół średnich i 30 klubów seniora w sześciu południowych regionach Włoch, oferując szkolenia cyfrowe i działania wspierające innowacje społeczne.

• Nauka i współpraca międzypokoleniowa
• Wzmacnianie innowacji społecznych
• Dostosowanie materiałów do potrzeb seniorów
• Zachęcanie do aktywnego starzenia

Model edukacyjnych szkoleń / nauka oparta na społeczności lokalnej

Inicjatywa międzypokoleniowych warsztatów cyfrowych została zaprojektowana w celu zmniejszenia przepaści cyfrowej między pokoleniami poprzez tworzenie programów uczenia rówieśniczego, w których młodsze osoby wspierają seniorów w rozwijaniu kompetencji cyfrowych. Praktyka ta promuje:

• umiejętności cyfrowe wśród seniorów,
• zaangażowanie społeczne i współpracę międzypokoleniową,
• możliwości uczenia się przez całe życie.

Grupy docelowe:

• Seniorzy 60+ z ograniczonymi umiejętnościami cyfrowymi,
• Młodsze osoby (uczniowie, wolontariusze) chętne do nauczania umiejętności cyfrowych,
• Domy kultury, szkoły i biblioteki organizujące warsztaty.

Międzypokoleniowe warsztaty cyfrowe to bezpłatne szkolenia cyfrowe dla seniorów, prowadzone przez młodszych wolontariuszy w domach kultury, bibliotekach i szkołach. Warsztaty:

• koncentrują się na podstawowych umiejętnościach TIK (internet, media społecznościowe, bankowość online),
• odbywają się w małych, interaktywnych grupach, aby zapewnić komfortowe tempo nauki,
• łączą seniorów z młodszymi mentorami, wspierając wzajemny szacunek i wymianę wiedzy,
• zachęcają do uczenia się przez całe życie poprzez stałe wsparcie.

Ten sprawdzony model działa w całej Polsce i został wdrożony przez wiele gmin jako skuteczna metoda wzmacniania kompetencji cyfrowych osób starszych.

1. Seniorzy uczą się lepiej w przyjaznym, nieformalnym środowisku.
2. Małe grupy poprawiają efektywność nauki – najlepiej sprawdza się mentoring 1:1 lub praca w niewielkich grupach.
3. Zajęcia powinny skupiać się na praktycznych zastosowaniach (np. opłaty online, rozmowy wideo).
4. Wsparcie społeczności lokalnej jest kluczowe – warsztaty powinny odbywać się w dostępnych i znanych seniorom miejscach.
5. Programy powinny umożliwiać seniorom udział w kolejnych spotkaniach i kontynuację nauki.

Edukacja mobilna / Lokalne wsparcie w zakresie kompetencji cyfrowych

Inicjatywa została opracowana z myślą o zapewnieniu edukacji cyfrowej osobom starszym mieszkającym na terenach oddalonych lub o ograniczonym dostępie do usług. Wykorzystując mobilne jednostki wyposażone w sprzęt cyfrowy (tablety, laptopy, dostęp do internetu), trenerzy prowadzą szkolenia na miejscu, eliminując bariery geograficzne i wspierając włączenie cyfrowe.

Grupy docelowe:

• Osoby starsze 60+ zamieszkujące wsie i małe miejscowości,
• Seniorzy o ograniczonej mobilności, niemogący dotrzeć do stacjonarnych centrów edukacyjnych,
• Osoby bez doświadczenia w korzystaniu z narzędzi cyfrowych.

Mobilne jednostki edukacji cyfrowej to mobilne centra szkoleniowe, które odwiedzają wsie, domy seniora oraz mniejsze miejscowości, oferując bezpłatne kursy z zakresu kompetencji cyfrowych. Jednostki:

• Wyposażone są w tablety, laptopy i mobilny internet, zapewniając pełną dostępność,
• Oferują praktyczne szkolenia dostosowane do potrzeb seniorów,
• Prowadzone są przez wykwalifikowanych edukatorów cyfrowych, którzy zapewniają indywidualne wsparcie,
• Uczą seniorów m.in. komunikacji online, bezpiecznego korzystania z internetu, e-usług publicznych i narzędzi e-zdrowia.

Model ten został skutecznie wdrożony w wielu polskich gminach, szczególnie tam, gdzie dostęp do edukacji cyfrowej jest ograniczony.

1. Edukacja cyfrowa na miejscu zwiększa udział seniorów – wielu z nich nie uczęszcza na kursy ze względu na trudności w dojazdach.
2. Praktyczne, warsztatowe podejście jest kluczowe – seniorzy najlepiej uczą się, ćwicząc realne scenariusze.
3. Lokalne partnerstwa zwiększają zasięg – współpraca z bibliotekami, domami kultury czy samorządami zwiększa skuteczność.
4. Zapewnienie sprzętu usuwa bariery – wielu seniorów nie posiada własnych laptopów czy tabletów.
5. Wsparcie po szkoleniu jest niezbędne – osoby starsze często potrzebują kilku spotkań, by poczuć się pewnie online.

Kampania informacyjna i platforma zasobów cyfrowych

Cel: Promowanie włączenia cyfrowego poprzez zebranie i udostępnienie dostępnych rozwiązań technologicznych.

Grupa docelowa: Osoby z niepełnosprawnościami, osoby starsze oraz osoby znajdujące się w trudnej sytuacji społecznej lub ekonomicznej.

Platforma Włączenia Cyfrowego to inicjatywa rządu Hiszpanii, której celem jest stworzenie dostępnego repozytorium cyfrowego zawierającego technologie i narzędzia wspierające osoby znajdujące się w sytuacjach wykluczenia. Platforma gromadzi różnorodne aplikacje i rozwiązania cyfrowe służące poprawie jakości życia grup o szczególnych potrzebach, takich jak osoby z niepełnosprawnościami, seniorzy (65+) oraz osoby zagrożone wykluczeniem społecznym

1. Powszechna dostępność – wszystkie narzędzia cyfrowe powinny być dostępne dla osób z niepełnosprawnościami, w tym kompatybilne z technologiami asystującymi,
2. Zrównoważony rozwój – promowanie rozwiązań, które są ekonomicznie opłacalne i trwałe w czasie,
3. Współpraca publiczno-prywatna – budowanie partnerstw między administracją publiczną, firmami i organizacjami pozarządowymi,
4. Edukacja cyfrowa – zapewnienie materiałów edukacyjnych umożliwiających naukę korzystania z technologii,
5. Transparentność – prowadzenie przejrzystego repozytorium gwarantującego jakość i bezpieczeństwo dostępnych rozwiązań,
6. Elastyczność – możliwość dostosowania rozwiązań do różnorodnych potrzeb użytkowników,
7. Prywatność i bezpieczeństwo – poszanowanie praw do prywatności i ochrona danych osobowych użytkowników

Inicjatywa społeczna i usługa mediacyjna

Celem PIMMS jest ułatwienie dostępu do praw i usług osobom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej lub posiadającym ograniczone umiejętności cyfrowe.

Grupa docelowa: osoby mające trudności z procedurami administracyjnymi, w tym osoby starsze, migranci oraz osoby zagrożone wykluczeniem cyfrowym.

PIMMS to lokalne punkty usługowe we Francji, które oferują obywatelom wsparcie w zakresie spraw administracyjnych i cyfrowych. Działają jako pośrednicy pomiędzy mieszkańcami a dostawcami usług, zapewniając dostęp do przysługujących praw, wspierając rozwój autonomii cyfrowej i przeciwdziałając wykluczeniu społecznemu.

Ich głównym celem jest promowanie integracji cyfrowej i społecznej poprzez lokalne wsparcie oraz dostosowane warsztaty edukacyjne.

1. Podejście oparte na mediacji społecznej i cyfrowej
2. Indywidualne wsparcie w dostępie do praw i usług
3. Rozwój umiejętności cyfrowych w celu zwiększenia samodzielności
4. Partnerstwa z instytucjami publicznymi i firmami na rzecz integracji
5. Usługi bezpłatne i dostępne dla wszystkich grup docelowych

Indywidualny mentoring cyfrowy

Inicjatywa koncentruje się na zapewnieniu seniorom spersonalizowanej edukacji cyfrowej poprzez przypisanie im dedykowanego mentora – wolontariusza, młodszej osoby lub przeszkolonego edukatora. Celem jest stworzenie bezpiecznego i angażującego środowiska nauki, w którym seniorzy otrzymują krok po kroku wsparcie w obsłudze narzędzi cyfrowych.

Grupy docelowe:

• Seniorzy 60+ bez doświadczenia lub z bardzo ograniczoną znajomością technologii cyfrowych,
• Wolontariusze (uczniowie, profesjonaliści IT, członkowie społeczności lokalnych) gotowi uczyć kompetencji cyfrowych,
• Biblioteki, domy kultury i organizacje pozarządowe prowadzące programy mentoringowe.

Programy cyfrowego mentoringu opierają się na relacjach 1:1 między seniorem a mentorem, co sprawia, że nauka staje się bardziej dopasowana i skuteczna. Kluczowe elementy programu:

• Indywidualizacja nauki – każdy senior ma swojego mentora, który dostosowuje tempo i zakres materiału do jego potrzeb,
• Elastyczność lokalizacji – spotkania odbywają się w bibliotekach, domach kultury, a czasem w domach seniorów,
• Nauka krok po kroku – obejmuje podstawową obsługę internetu, komunikatory (WhatsApp, Skype), bezpieczeństwo online,
• Stałe wsparcie – możliwość powrotu na kolejne sesje, aby utrwalać umiejętności.

Model ten został przyjęty przez organizacje pozarządowe i biblioteki publiczne w różnych polskich miastach, np.: w Warszawie, Krakowie i Poznaniu.

1. Seniorzy uczą się skuteczniej, gdy materiał jest dopasowany do ich indywidualnych potrzeb,
2. Regularne spotkania z mentorem wspierają utrwalanie wiedzy i budują samodzielność,
3. Seniorzy czują się bezpieczniej i swobodniej, gdy uczą się od osoby, którą znają i której ufają,
4. Najlepsze efekty daje nauka w oparciu o praktyczne potrzeby (np. rejestracja wizyty u lekarza online),
5. Mentorzy – wolontariusze powinni przechodzić podstawowe szkolenie z efektywnego nauczania osób starszych.

Wytyczne

Celem przewodnika jest dostarczenie zasad i standardów opracowywania dostępnych platform cyfrowych dla podmiotów publicznych i prywatnych, wspierając tym samym włączenie cyfrowe.

Grupa docelowa: Instytucje publiczne i prywatne

„Przewodnik Dobrych Praktyk w Zakresie Dostępności Cyfrowej” zawiera przejrzyste zalecenia i wytyczne dotyczące tworzenia platform cyfrowych dostępnych dla osób z niepełnosprawnościami. Zawiera przykłady dobrych praktyk i rozwiązań technologicznych wspierających inkluzywne korzystanie z usług cyfrowych.

1. Zgodność z międzynarodowymi standardami – zapewnienie, że produkty i usługi spełniają normy dostępności, takie jak WCAG (Wytyczne dla Dostępności Treści Internetowych),
2. Regularne testowanie dostępności – cykliczna weryfikacja platform cyfrowych w celu wykrywania i eliminowania barier,
3. Inkluzywne podejście już od etapu projektowania – uwzględnianie zasad dostępności od samego początku prac nad platformami,
4. Stałe szkolenia zespołów – edukowanie zespołów programistycznych na temat znaczenia dostępności cyfrowej,
5. Uwzględnianie opinii użytkowników z niepełnosprawnościami – integrowanie ich doświadczeń i sugestii w celu ulepszania dostępności.

Dostępne usługi cyfrowe / Przyjazne użytkownikom platformy online dla seniorów

Inicjatywa koncentruje się na projektowaniu i dostosowywaniu usług cyfrowych tak, by odpowiadały potrzebom seniorów w zakresie użyteczności. Celem jest zwiększenie zaangażowania osób starszych w korzystanie z usług online poprzez eliminację barier takich jak skomplikowana nawigacja, mały tekst czy nieintuicyjne interfejsy.

Grupy docelowe:

• Seniorzy 60+, którzy mają trudności z obsługą interfejsów cyfrowych,
• Instytucje publiczne i prywatne oferujące usługi cyfrowe (e-zdrowie, bankowość, usługi społeczne),
• Twórcy technologii, aplikacji i stron internetowych dla starszych użytkowników.

Przyjazne seniorom platformy cyfrowe zapewniają, że usługi online i aplikacje mobilne są dostosowane do potrzeb osób starszych dzięki zastosowaniu funkcjonalności przyjaznych użytkownikom w podeszłym wieku, takich jak:

• Uproszczone interfejsy – większe przyciski, wysoki kontrast, czytelne czcionki,
• Nawigacja krok po kroku – instrukcje prowadzące użytkownika przez kolejne etapy wykonania zadania online,
• Polecenia głosowe i narzędzia dostępności – funkcje rozpoznawania mowy i czytniki ekranu dla osób niedowidzących,
• Wzmocnione zabezpieczenia – ochrona przed oszustwami, uproszczone logowanie, bezpieczeństwo danych osobowych.

Ta dobra praktyka została wdrożona m.in. w polskich portalach e-zdrowia (pacjent.gov.pl) oraz aplikacjach bankowych (tryb uproszczony dla seniorów w aplikacji PKO BP).

1. Prostota zwiększa zaangażowanie – seniorzy chętniej korzystają z usług cyfrowych, gdy są one przejrzyste i łatwe w obsłudze,
2. Spersonalizowane wsparcie zwiększa adopcję – poradniki, czat z konsultantem i samouczki wideo robią dużą różnicę,
3. Bezpieczeństwo i zaufanie są kluczowe – platformy dla seniorów muszą stawiać na ochronę danych i prosty, bezpieczny dostęp,
4. Testowanie z udziałem seniorów poprawia użyteczność,
5. Funkcje dostępności służą wszystkim – zastosowanie poleceń głosowych, większych czcionek i intuicyjnego projektu poprawia doświadczenia użytkownika niezależnie od wieku.

Artykuł naukowy

Poprawa włączenia cyfrowego obywateli korzystających z europejskich usług publicznych.

Artykuł zawiera rekomendacje dotyczące poprawy dostępności i inkluzywności cyfrowych usług publicznych w Europie, ze szczególnym uwzględnieniem zróżnicowanych potrzeb użytkowników.

• Usługi publiczne online powinny być dostępne dla wszystkich obywateli.
• Należy je dostosować do różnych poziomów umiejętności cyfrowych.
• Zapewnienie bezpieczeństwa i prywatności danych użytkowników jest kluczowe.
• Warto promować edukację cyfrową i stałe wsparcie dla użytkowników usług cyfrowych.

Inicjatywa

Responde to inicjatywa mająca na celu zapewnienie wsparcia i towarzystwa osobom starszym, z niepełnosprawnościami lub zależnym, z wykorzystaniem technologii głosowej w celu poprawy jakości życia i zmniejszenia poczucia samotności.

Responde to funkcja stworzona w ramach asystenta głosowego Amazon Alexa, opracowana we współpracy z Hiszpańskim Czerwonym Krzyżem i Fundacją Accenture. Została uruchomiona w czasie pandemii i ma na celu zapewnienie wsparcia i towarzystwa, w szczególności osobom starszym, zależnym oraz z niepełnosprawnościami, za pośrednictwem technologii głosowej. Funkcja ta oferuje informacje z zakresu profilaktyki zdrowotnej, pierwszej pomocy oraz zachęca do aktywności fizycznej, poprawiając jakość życia i przeciwdziałając samotności.

1. Dostępność dla grup wrażliwych dzięki prostym technologiom
2. Ograniczanie samotności poprzez wsparcie emocjonalne i praktyczne
3. Udostępnianie informacji o zdrowiu i działaniach profilaktycznych
4. Wykorzystanie technologii głosowej w celu poprawy codziennego funkcjonowania użytkowników

Warszataty z zakresu umiejętności cyfrowych

Celem inicjatywy jest wspieranie integracji cyfrowej i społecznej osób starszych poprzez angażujące i interaktywne warsztaty.

Grupa docelowa: osoby starsze wymagające wsparcia w rozwoju kompetencji cyfrowych.

Silver Geek to seria warsztatów cyfrowych dla seniorów, prowadzonych w formie zabawy i interakcji. Celem inicjatywy jest przeciwdziałanie izolacji społecznej poprzez aktywne uczenie się korzystania z narzędzi cyfrowych, takich jak gry, media społecznościowe czy ćwiczenia interaktywne. Warsztaty prowadzone są przez młodych wolontariuszy, co sprzyja nawiązywaniu międzypokoleniowych relacji i wspiera cyfrową samodzielność osób starszych.

• Angażujące, oparte na zabawie uczenie cyfrowe dla seniorów
• Międzypokoleniowy model – młodzież wspiera osoby starsze
• Wzmacnianie integracji społecznej poprzez rozwój umiejętności cyfrowych
• Warsztaty dostosowane do różnych poziomów kompetencji
• Zachęcanie seniorów do korzystania z narzędzi cyfrowych w celach komunikacyjnych i rozrywkowych

Badanie

Redukcja izolacji społecznej i samotności wśród osób starszych z wykorzystaniem technologii cyfrowych.

Badanie analizuje, w jaki sposób technologie cyfrowe mogą ograniczać izolację społeczną osób starszych. Podkreśla potencjał interwencji cyfrowych w zakresie budowania więzi społecznych oraz wskazuje na potrzebę prowadzenia dalszych badań w celu oceny ich skuteczności.

• Technologie cyfrowe mogą wzmacniać więzi społeczne osób starszych.
• Konieczne są dalsze badania nad skutecznością takich interwencji.
• Narzędzia cyfrowe powinny być dostosowane do potrzeb seniorów.
• Wsparcie i szkolenia są kluczowe dla przyjęcia nowych technologii przez osoby starsze.

Samorządowe programy edukacji cyfrowej / Inicjatywy aktywizujące seniorów

Celem inicjatywy jest wzmocnienie kompetencji cyfrowych osób starszych poprzez bezpłatne szkolenia, umożliwiające im korzystanie z e-usług publicznych, programów społecznych oraz aktywne uczestnictwo w cyfrowym społeczeństwie.

Grupa docelowa:

• Seniorzy 60+ chcący poprawić swoje umiejętności cyfrowe,
• Miejskie jednostki organizacyjne zajmujące się wsparciem osób starszych,
• Domy kultury i organizacje pozarządowe współpracujące z samorządami.

W miastach takich jak Wrocław i Kraków samorządy wdrożyły kompleksowe programy zwiększające włączenie cyfrowe osób starszych. Inicjatywy te oferują bezpłatne kursy z zakresu podstaw obsługi komputera, poruszania się po internecie oraz korzystania z e-usług administracji publicznej.

Na przykład program „Senior Wigor” we Wrocławiu organizuje warsztaty uczące seniorów, jak korzystać z miejskich e-usług, wyszukiwać informacje zdrowotne i obsługiwać platformy społecznościowe. Z kolei Krakowskie Centra Aktywności Seniora zapewniają dostęp do komputerów i internetu w przyjaznym środowisku edukacyjnym.

Programy te często realizowane są we współpracy z lokalnymi organizacjami pozarządowymi i wolontariuszami, którzy zapewniają indywidualne wsparcie. Dzięki temu seniorzy uczą się bez lęku i mogą samodzielnie poruszać się w cyfrowym świecie.

1. Zaangażowanie społeczności lokalnej (zasoby lokalne i partnerstwa) we wsparcie edukacji cyfrowej seniorów,
2. Organizowanie bezpłatnych lub niskokosztowych szkoleń w łatwo dostępnych lokalizacjach,
3. Projektowanie kursów odpowiadających na konkretne potrzeby i zainteresowania osób starszych,
4. Zapewnienie ciągłego wsparcia i możliwości praktycznego utrwalania wiedzy.